Alimenty na rodziców od dzieci to uprawnienie wynikające z art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zobowiązania alimentacyjne wiążą krewnych w linii prostej, a także rodzeństwo, co jest podstawą do wystąpienia o ich przyznanie.
Z tego artykułu dowiesz się jak wszystkiego o alimentach na rodziców, czyli ile mogą wynosić, czy jak ich uniknąć.
Decyzja sądu o alimentach na rzecz rodziców
Jeżeli rodzic będzie chciał zobowiązać dziecko do zapłaty na jego rzecz alimentów to konieczne będzie złożenie odpowiedniego pozwu do sądu. Wniosek musi nie tylko spełniać wymagania formalne, ale również potwierdzać wystąpienie okoliczności obligatoryjnych do przyznania pomocy finansowej.
Przesłanki orzeczenia o alimentach dla rodziców
Zgodnie z art. 133 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego poza dziećmi, które ujęte są w § 1 tego artykułu uprawnione do świadczeń alimentacyjnych są tylko te osoby, które znajdują się w niedostatku. Oznacza to, że jednostka znajduje się w trudnej sytuacji finansowej i nie jest w stanie zapewnić sobie odpowiednich środków do życia, aby zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby.
Przepisy określają także, że znajdowanie się w niedostatku jest równoznaczne z brakiem możliwości zapewnienia samodzielnego utrzymania się z takich powodów jak: wiek, choroba, niezdolność do pracy zarobkowej, czy z innego usprawiedliwionego powodu.
Poza przesłanką niedostatku sąd pod uwagę weźmie także indywidualne okoliczności sprawy, w tym sytuację finansową dziecka oraz rodziców m.in. czy mają inne źródła utrzymania, jakie mają możliwości zarobkowe. Aby sąd mógł przyznać alimenty na rodzica, dziecko musi zarabiać taką kwotę, która jednocześnie będzie mogła zaspokoić interesy zarówno rodziny zobowiązanego, jak i uprawnionego.
Sąd bierze również pod uwagę, czy dorosłe dziecko wykonywało swoje obowiązki wobec rodziców w przeszłości. Pozytywny wizerunek wychowanka w tej kwestii może zadziałać na jego korzyść w postanowieniu sądu.
Czy rodzic w związku małżeńskim może wnieść o alimenty od dzieci?
Warto pamiętać, że jeżeli rodzić pozostaje w związku małżeńskim, to trudne będzie uzyskanie alimentów od potomka. Wówczas pierwszym zobowiązanym jest mąż lub żona uprawnionego.
Co więcej, zasądzenie alimentów na rodzica od byłego małżonka lub małżonka w separacji również jest powodem do bezskuteczności postępowania sądowego.
Jakiej wysokości alimenty sąd może orzec?
W tej sytuacji obowiązuje taka sama zasada jak w przypadku ustalania wysokości alimentów na dziecko. Oznacza to, że nie ma odgórnie ustalonych widełek, które przyznawane są uprawnionemu.
Każdorazowo sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Sąd sprawdzi sytuację dziecka, a także rodzica uprawnionego do alimentów. Ponadto należy uprawdopodobnić takie czynniki jak:
- wysokość miesięcznej kwoty potrzebnej na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb rodzica (nie uwzględniając zasiłku z MOPSu),
- sytuację finansową dziecka,
- możliwości finansowe i zarobkowe potomka.
Pamiętaj, że sąd może przyznać świadczenia alimentacyjne w okrojonej kwocie. Wówczas kiedy rodzic może zaspokajać jedynie swoje potrzeby częściowo ze względu np. na zbyt niskie wynagrodzenie, to pozostałej części może domagać się od swojego potomka.
Jak mogę uchylić się od alimentów na rodzica?
Ustawodawca przewidział nie tylko możliwość ubiegania się o alimenty od dziecka, ale także uchylenia się drugiej strony od płacenia świadczeń. Należy jednak pamiętać o spełnieniu wskazanych okoliczności.
W pierwszej kolejności sąd może odstąpić od orzeczenia świadczeń alimentacyjnych, kiedy dziecko wykaże, że rodzic ma zachowany majątek lub możliwości podjęcia pracy zarobkowej. Warto pamiętać, ze wówczas wartość ta musi pokrywać uzasadnione potrzeby uprawnionego.
Sąd także zwrócić uwagę na wykształcenie powoda i jego możliwości na obecnym rynku pracy. Dlatego rozsądne wydaje się podejście, w którym bardziej przychylnie podejdzie do schorowanej, starszej osoby niż do młodej i sprawnej jednostki, która ma przed sobą możliwości zatrudnienia.
Dodatkowo po złożeniu pozwu o alimenty potomek może wskazać, że sam znajduje się w niewygodnej sytuacji finansowej. Jeżeli wskaże, że jego zarobki ledwo starczają na własne utrzymanie siebie, czy rodziny, to sąd może uznać za zasadne jego stanowisko. W końcu nie sposób utrzymać dodatkowo osobę, kiedy miesięczne zarobki starczają jedynie na pokrycie swoich wydatków.
Sąd podczas orzekania w sprawie o alimenty będzie także badał w jaki sposób rodzic znalazł się w niedostatku. Kiedy główną przyczyną będzie sytuacja z winy powoda, ze względu np. na zaciągnięte długi, uzależnienie, czy gry hazardowe, to sąd może oddalić roszczenie.
Pod analizę będzie brany również majątek powoda. Nie chodzi tu jednak o ilość rzeczy materialnych, które posiada np. ubrań, samochodu, które mógłby sprzedać, ale są niezbędne do życia. Jednakże jeżeli rodzic zamieszkuje nieruchomość znacznie przekraczającą jego potrzeby, to są może nakazać sprzedaż lub wynajem, który ułatwi mu utrzymanie się w życiu codziennym.
Kiedy żadna z powyższych okoliczności nie będzie wystarczająca do uchylenia się od zobowiązań alimentacyjnych na rodziców, to pozwany może sięgnąć do wspomnień z dzieciństwa.
Jeżeli w okresie dorastania rodzic np. zaniedbał dziecko w dzieciństwie, to pozwany może powołać się na naruszenie prawa podmiotowego. W takiej sytuacji warto udowodnić, że żądanie alimentacyjne rodzica jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Czy pozbawienie praw rodzicielskich ma wpływ na alimenty?
Mimo tego, że wydaje się, iż odpowiedź na to pytanie jest oczywista, to polskie prawo nie wyklucza obowiązku alimentacyjnego w przypadku pozbawienia praw rodzicielskich. To ze względu na fakt, iż zobowiązania alimentacyjne stanowią odrębną i niezależną sprawę od władzy rodzicielskiej.
Dlatego ani ograniczenie, ani całkowite pozbawienie władzy rodzicielskiej nie będzie wykluczało możliwości ubiegania się o świadczenia alimentacyjne od dziecka. W takiej sytuacji, nawet jeśli rodzic nie wspomagał dziecka finansowo, czy nie sprawował nad nim opieki, nadal ma prawo do alimentów.
Pamiętaj jednak, że sąd zawsze rozpatruje sytuacje indywidualnie i może się zdarzyć, że powód ten będzie wystarczający do oddalenia wniosku o alimenty na rzecz rodzica.
Mam rodzeństwo – czy alimenty będą obowiązywać nas wszystkich?
Gdy uprawniony ma więcej dzieci, to obowiązek alimentacyjny będzie rozkładał się na nich w różnym stopniu. Sąd może orzec go w różnych kwotach w zależności od możliwości majątkowych i zarobkowych dzieci.
Uwzględniane wówczas są takie czynniki jak wiek, wykształcenie, stan zdrowia, umiejętności oraz majątek dziecka. Następuje porównanie tego jakie potomkowie mają dochody oraz ile faktycznie mogą zarobić, a następnie kwota dzielona jest w odpowiednim stopniu.
Podsumowanie
Decyzja o przyznaniu alimentów na rzecz rodziców jest uzależniona od wielu czynników, w tym od sytuacji majątkowej dziecka i rodziców, a także od okoliczności, w jakich rodzice znajdują się po zakończeniu swojej kariery zawodowej czy po przejściu na emeryturę.
Jednakże, nawet na dorosłe dziecko zostanie nałożony obowiązek alimentacyjny na rzecz swoich rodziców, sąd zawsze będzie brał pod uwagę indywidualne okoliczności każdej sprawy i dążył do osiągnięcia sprawiedliwego rozstrzygnięcia.
Ostatecznie, decyzja o przyznaniu alimentów zależy od indywidualnych okoliczności każdej sprawy i nie ma uniwersalnej reguły dotyczącej tego, kiedy dorosłe dzieci są zobowiązane do płacenia alimentów na rzecz swoich rodziców.
