Dożywotnie alimenty na byłego małżonka są bardzo kontrowersyjnym tematem, który budzi wiele emocji, a także dyskusji. Musisz wiedzieć, że mimo tego, iż w prawie polskim przewidziana jest możliwość uzyskania dożywotnich alimentów, to jednak nie jest to popularny zabieg.
W tym artykule znajdziesz informację na temat tego, w jaki sposób sąd przyznaje dożywotnie alimenty i jakie czynniki muszą zostać spełnione, aby w ogóle było to możliwe.
Alimenty na małżonka po rozwodzie
Świadczenie alimentacyjne na rzecz drugiego małżonka to stałe miesięczne zobowiązanie pieniężne, które sąd może orzec wskutek wniosku złożonego przez drugą stronę. Wówczas takie pismo powód może złożyć zarówno w tracie postępowania sądowego o rozwód, jak i po jego zakończeniu.
To w jakiej wysokości oraz, czy sąd w ogóle postanowi o orzeczeniu alimentów na żonę, czy męża zależy nie tylko od indywidualnych okoliczności stron, zasad finansowych obowiązujących we wspólnym gospodarstwie domowym, ale też od wyniku postępowania rozwodowego między nimi.
Zastosowanie tej instytucji znajduje się w szczególności w takich sytuacjach jak wydzielanie niewielkich sum pieniędzy drugiej stronie, czy skłonności do trwonienia wspólnego majątku małżeńskiego stron.
Jeżeli więc jeden z małżonków nie wywiązuje się w odpowiedni sposób do zaspokajania potrzeb życiowych drugiej strony, mimo posiadania wspólnego majątku, to możliwe będzie złożenie wniosku z żądaniem o wynagrodzenie lub wypłatę innych zasadnych należności, które przysługują drugiemu małżonkowi.
Kiedy można żądać dożywotnich alimentów?
W zależności od okoliczności możliwe jest orzeczenie podstawowego obowiązku alimentacyjnego (w przypadku rozwodu za porozumieniem stron) oraz rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego (w przypadku rozwodu z orzeczeniem winy po jednej ze stron).
Zgodnie z art. 60 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Ponadto zgodnie z § 3 tego przepisu obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże, gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Małżonek w niedostatku = alimenty?
Powyższe oznacza, że w pierwszej kolejności musi wystąpić przesłanka niedostatku powoda postępowania sądowego. Wówczas konieczne będzie udowodnienie, że osoba ubiegająca się o świadczenie alimentacyjne na skutek rozwodu nie jest w stanie zapewnić sobie odpowiednich warunków utrzymania i zaspokoić podstawowych życiowych potrzeb.
Jeżeli rozwód został orzeczony z winą po stronie jednego z małżonków, a jednocześnie znajduje się on w niedostatku i rozstanie pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, to sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego
Owe okoliczności należy podnieść w pozwie o alimenty, sąd zbada czy powód faktycznie potrzebuje pomocy finansowej do zapewnienia swoich podstawowych potrzeb życiowych. Jednocześnie zwróci uwagę na możliwości majątkowe każdej ze stron. Zaznaczyć trzeba, że w przypadku rozwodu o winie i niedostatku pozwanego, cały czas strona powodowa może ubiegać się o alimenty.
Zmiana okoliczności po rozwodzie
Ważne będzie również wskazanie na fakt, iż do niedostatku powoda doprowadził fakt rozerwania pożycia małżeńskiego w obszarach emocjonalnych, fizycznych oraz finansowych. Warto wówczas udowodnić, że nastąpiła znaczna zmiana sytuacji materialnej wskutek rozpadu małżeństwa.
Dożywotnie alimenty – czy to możliwe?
Tak jak zostało to wskazane powyżej, sąd co do zasady wskazuje również okres zobowiązania do uiszczania świadczeń alimentacyjnych na rzecz jednego z małżonków. Alimenty wygasają wówczas na skutek zawarcia nowego związku małżeńskiego lub po 5 latach od ich orzeczenia.
Istnieje jednak możliwość wydania postanowienia, w którym sąd wskaże dłuższy, czy nawet dożywotni termin do uiszczania alimentów na rzecz małżonka pozostającego w niedostatku. W takim przypadku konieczne jednak będzie wskazanie na wyjątkowe okoliczności, które przemawiają za taką decyzją.
Zgodnie z polskim prawem, dożywotnie alimenty na byłego małżonka mogą zostać przyznane tylko w bardzo szczególnych przypadkach. Do takich okoliczności zaliczyć można sytuacje, w których dana osoba jest niezdolna do pracy z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn.
Dodatkowo warto podkreślić, że orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego uznaje takie postępowanie za zgodne z Konstytucją. Wyraża ono swoją zasadność w zapewnieniu zasady sprawiedliwości społecznej wyrażonej w art. 2 Konstytucji RP.
Pamiętaj jednak, że obowiązek alimentacyjny przyznany dożywotnio na byłego małżonka jest rzadkością, a decyzja w tej sprawie zawsze zależy od indywidualnej sytuacji i okoliczności bezpośrednio dotyczących stron.
Należy pamiętać, że dożywotnie alimenty od byłego małżonka to ostateczność i zawsze powinny być rozważane w kontekście całokształtu sytuacji. Przy podejmowaniu decyzji w tej sprawie należy wziąć pod uwagę m.in. okres trwania małżeństwa, wkład każdego z małżonków w domowy budżet oraz sytuację finansową obu stron po rozwodzie.
Nowy związek to koniec alimentów?
Przepisy bezpośrednio stwierdzają, że przy zawarciu nowego związku małżeńskiego obowiązek alimentacyjny wygasa. Dlatego niesformalizowany związek nie powinien powodować ustania zobowiązania.
Warto jednak pamiętać, że może być to odpowiednia przesłanka do zmniejszenia obowiązku alimentacyjnego na byłego małżonka. W uzasadnionych okolicznościach może również stanowić o jego uchyleniu.
Wówczas zobowiązany musi złożyć określony wniosek do sądu, w którym wskaże swoje roszczenia oraz potwierdzające je twierdzenia i dowody.
Jak wysokie będą alimenty od byłego małżonka?
Wysokość alimentów zależy od uzasadnionych potrzeb małżonka oraz możliwości zarobkowych drugiej strony. Ocena potrzeb jest bardzo indywidualna, co uniemożliwia jednoznaczne określenie ich wysokości. Nie ma także w ustawie określonych widełek alimentów na małżonka.
Rozpatrywane są nie tylko podstawowe koszty utrzymania, ale również potrzeby związane z rozwojem i ogólnym dobrostanem. Ponadto sąd wskaże na wysokość możliwości majątkowych zobowiązanego, które są interpretowane jako pełne wykorzystanie sił, kwalifikacji i zdolności zarobkowych. Dlatego wysokość alimentów może przewyższać kwotę dochodu uzyskiwaną przez współmałżonka.
Ustalając wysokość obowiązku alimentacyjnego między małżonkami, należy najpierw wziąć pod uwagę własne zarobki i zestawić je z własnymi kosztami utrzymania. Podczas postępowania sądowego koszty utrzymania małżonka są weryfikowane pod kątem zasadności i możliwości uiszczania zobowiązania alimentacyjnego.
Zazwyczaj wysokość alimentów to nadwyżka, która pozostaje po odjęciu od pełnych dochodów kosztów utrzymania.
Podsumowanie
Jak widzisz to, czy sąd przyzna obowiązek alimentacyjny na rzecz jednego z małżonków zależy od szeregu okoliczności. Pamiętaj jednak, że jeżeli chcesz być pewien zarówno wysokości zobowiązania, jak i czasu na jaki zostaną przyznane to warto ustalić te elementy wcześniej z drugą stroną.
Porozumienie w sprawie alimentów pozwoli na dostosowanie ich zgodnie ze wspólnymi założeniami. Wówczas kwota ani czas zobowiązania do płacenia alimentów na małżonka nie zaskoczą Cię na sali sądowej.
