Na skutek zawarcia związku małżeńskiego strony uzyskują prawo do wspólności majątkowej. W jego skład wchodzą wszelkie przedmioty oraz prawa nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego. Zasadą jest, że sąd dokonuje podziału majątku w częściach równych w trakcie jego podziału. Może jednak wystąpić okoliczność spłaty i dopłaty, o której dowiesz się z tego artykułu.
Ile wynosi majątek wspólny?
Aby określić wartość majątku wspólnego, to w pierwszej kolejności musisz zastanowić się nad etapami jego powstawania. Majątek wspólny powstaje z dniem zawarcia związku małżeńskiego. Wszystkie składniki majątku sprzed tego dnia będą należały do majątku osobistego małżonka.
Ustal jakie składniki będą wchodziły w skład majątku wspólnego. Kolejnym krokiem będzie ustalenie ich wartości według cen z dnia podziału. Następnie należy ustalić podział składników majątku przypisując im odpowiednią wartość.
Czym jest spłata przy podziale majątku?
Kiedy jeden z małżonków będzie uprawiony do majątku wspólnego w wyższym stopniu niż druga strona, to sąd może zdecydować się na orzeczenie obowiązku spłaty.
Taki obowiązek jest nakładany zazwyczaj, kiedy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość np. dom lub mieszkanie. Spłaty można uniknąć, kiedy strony zdecydują się na sprzedaż nieruchomości. Nie zawsze jest jednak taka możliwość.
W przypadku spłaty jeden z małżonków uzyskuje prawo własności do nieruchomości w zamian za spłatę drugiej strony w odpowiedniej wysokości.
Ustalenie wartości spłaty
Ustalenie wartości spłaty drugiego małżonka może być problematyczne. Bywa, że strony próbują wykazać, że składnik majątku w rzeczywistości należy do majątku osobistego. Zdarza się, że strony podejmują próby ukrywania, zbywania, czy zaniżania wartości majątku.
Należy jednak pamiętać, że na wartość udziału w majątku wpływają również nakłady:
- osobiste jednego z małżonków na rzecz majątku wspólnego,
- osobiste jednej ze stron na majątek osobisty drugiego z małżonków,
- wspólne na majątek osobisty jednego z małżonków.
Wartość spłaty strony mogą ustalić wspólnie. Jeśli jednak małżonkowie nie dojdą do porozumienia to sąd będzie zmuszony do powołania biegłego rzeczoznawcy na koszt stron.
Samodzielne korzystanie z opinii prywatnego rzeczoznawcy może okazać się na marne. Sąd może uznać takie działanie za wątpliwe i działające na niekorzyść jednej ze stron. Wykorzystanie takiej opinii będzie w większości wypadków możliwie, dopiero kiedy Twój przeciwnik zaakceptuje przyjęte w opinii wartości. Wówczas wspólnie możecie zyskać więcej czasu i zaoszczędzicie pieniądze.
Jeżeli jednak dojdzie do konieczności powołania biegłego sądowego, a Ty będziesz miał wątpliwości co do ustalonych przez niego wartości, to zawsze możesz powołać się na samodzielnie zleconą opinię od rzeczoznawcy. Pomoże Ci ona w sformułowaniu zastrzeżeń co do przygotowanej opinii przez biegłego sądowego.
Czy wina małżonka ma wpływ na wysokość spłaty?
W przypadku orzeczenia winy jednego z małżonków takie postanowienie sądu nie będzie miało wpływu na podział majątku po rozwodzie. Co do zasady sąd dzieli majątek w równych częściach dla każdej ze stron.
Możliwe jest jednak nierówne podzielenie majątku, co może wiązać się z większą wysokością kwoty do spłaty. Sąd może orzec o nierównym podziale jedynie w sytuacji zrealizowania się jednocześnie następujących przesłanek:
- wykazania różnicy w stopniu przyczynienia się do budowania majątku wspólnego – różnica może polegać nie tylko na wkładzie finansowym, jak również czasowym włożonym w opiekę nad dzieckiem, czy tworzenie wspólnego gospodarstwa.
- wystąpią ważne powody – to sytuacje naruszenie zasad współżycia społecznego np. kiedy majątek będzie przyznany osobie mającej największy niekorzystny wpływ na kształtowanie się majątku wspólnego na skutek uzależnienia.
- strona wystąpi z żądaniem o orzeczenie nierównego podziału majątku na piśmie procesowym.
Czym jest dopłata?
Poza instytucją spłaty istnieje też orzeczenie dopłaty. Najczęściej sąd postanawia o dopłacie, kiedy jedna ze stron otrzymała bardziej wartościowe składniki majątku po rozwodzie. Wówczas druga strona może żądać dopłaty.
Zła sytuacja majątkowa, a wysokość spłaty
Musisz wiedzieć, że stan Twojej sytuacji majątkowej nie będzie miał większego wpływu na wysokość spłaty. Sąd nie wyklucza jednak takiej możliwości.
W przypadku ciężkiej sytuacji materialnej możesz skorzystać z możliwości odroczenia spłat, dopłat, lub ustalenia układu ratalnego. Maksymalny okres zawieszenia spłaty to 10 lat. Wówczas sąd ustala harmonogram spłat i wysokość odsetek. Pamiętaj, że trudna sytuacja materialna może też być przesłanką do rezygnacji z nakładania odsetek.
Zabezpieczenie spłat i dopłat
W przypadku orzeczenia o spłatach i dopłatach sąd może postanowić o ich zabezpieczeniu. W takim przypadku może ustanowić na Twoją rzecz hipotekę na dom lub mieszkanie, które zostały przydzielone drugiej stronie.
Wartość należności będzie zabezpieczona nawet w momencie sprzedaży nieruchomości. Dodatkowo będziesz mógł wystąpić z pismem o wszczęcie egzekucji komorniczej w przypadku braku regulowania zobowiązania.
