Na skutek zawarcia związku małżeńskiego strony uzyskują prawo do wspólności majątkowej. W jego skład wchodzą wszelkie przedmioty oraz prawa nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego. Zasadą jest, że sąd dokonuje podziału majątku w częściach równych w trakcie jego podziału. Może jednak wystąpić okoliczność spłaty i dopłaty, o której dowiesz się z tego artykułu.
Ile wynosi majątek wspólny?
Aby określić wartość majątku wspólnego, to w pierwszej kolejności musisz zastanowić się nad etapami jego powstawania. Majątek wspólny powstaje z dniem zawarcia związku małżeńskiego. Wszystkie składniki majątku sprzed tego dnia będą należały do majątku osobistego małżonka.
Ustal jakie składniki będą wchodziły w skład majątku wspólnego. Kolejnym krokiem będzie ustalenie ich wartości według cen z dnia podziału. Następnie należy ustalić podział składników majątku przypisując im odpowiednią wartość.
Czym jest spłata przy podziale majątku?
Kiedy jeden z małżonków będzie uprawiony do majątku wspólnego w wyższym stopniu niż druga strona, to sąd może zdecydować się na orzeczenie obowiązku spłaty.
Taki obowiązek jest nakładany zazwyczaj, kiedy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość np. dom lub mieszkanie. Spłaty można uniknąć, kiedy strony zdecydują się na sprzedaż nieruchomości. Nie zawsze jest jednak taka możliwość.
W przypadku spłaty jeden z małżonków uzyskuje prawo własności do nieruchomości w zamian za spłatę drugiej strony w odpowiedniej wysokości.
Jak ustalić wartość spłaty?
Ustalenie wartości spłaty drugiego małżonka może być problematyczne. Bywa, że strony próbują wykazać, że składnik majątku w rzeczywistości należy do majątku osobistego. Zdarza się, że strony podejmują próby ukrywania, zbywania, czy zaniżania wartości majątku.
Należy jednak pamiętać, że na wartość udziału w majątku wpływają również nakłady:
- osobiste jednego z małżonków na rzecz majątku wspólnego,
- osobiste jednej ze stron na majątek osobisty drugiego z małżonków,
- wspólne na majątek osobisty jednego z małżonków.
Wartość spłaty strony mogą ustalić wspólnie. Jeśli jednak małżonkowie nie dojdą do porozumienia to sąd będzie zmuszony do powołania biegłego rzeczoznawcy na koszt stron.
Samodzielne korzystanie z opinii prywatnego rzeczoznawcy może okazać się na marne. Sąd może uznać takie działanie za wątpliwe i działające na niekorzyść jednej ze stron. Wykorzystanie takiej opinii będzie w większości wypadków możliwie, dopiero kiedy Twój przeciwnik zaakceptuje przyjęte w opinii wartości. Wówczas wspólnie możecie zyskać więcej czasu i zaoszczędzicie pieniądze.
Jeżeli jednak dojdzie do konieczności powołania biegłego sądowego, a Ty będziesz miał wątpliwości co do ustalonych przez niego wartości, to zawsze możesz powołać się na samodzielnie zleconą opinię od rzeczoznawcy. Pomoże Ci ona w sformułowaniu zastrzeżeń co do przygotowanej opinii przez biegłego sądowego.
Winny małżonek otrzyma mniej przy podziale majątku?
W przypadku orzeczenia winy jednego z małżonków takie postanowienie sądu nie będzie miało wpływu na podział majątku po rozwodzie. Co do zasady sąd dzieli majątek w równych częściach dla każdej ze stron.
Możliwe jest jednak nierówne podzielenie majątku, co może wiązać się z większą wysokością kwoty do spłaty. Sąd może orzec o nierównym podziale jedynie w sytuacji zrealizowania się jednocześnie następujących przesłanek:
- wykazania różnicy w stopniu przyczynienia się do budowania majątku wspólnego – różnica może polegać nie tylko na wkładzie finansowym, jak również czasowym włożonym w opiekę nad dzieckiem, czy tworzenie wspólnego gospodarstwa.
- wystąpią ważne powody – to sytuacje naruszenie zasad współżycia społecznego np. kiedy majątek będzie przyznany osobie mającej największy niekorzystny wpływ na kształtowanie się majątku wspólnego na skutek uzależnienia.
- strona wystąpi z żądaniem o orzeczenie nierównego podziału majątku na piśmie procesowym.
Czym jest dopłata?
Poza instytucją spłaty istnieje też orzeczenie dopłaty. Najczęściej sąd postanawia o dopłacie, kiedy jedna ze stron otrzymała bardziej wartościowe składniki majątku po rozwodzie. Wówczas druga strona może żądać dopłaty.
Mam złą sytuację finansową. Czy mogę liczyć na to, że spłata będzie niższa?
Musisz wiedzieć, że stan Twojej sytuacji majątkowej nie będzie miał większego wpływu na wysokość spłaty. Sąd nie wyklucza jednak takiej możliwości.
W przypadku ciężkiej sytuacji materialnej możesz skorzystać z możliwości odroczenia spłat, dopłat, lub ustalenia układu ratalnego. Maksymalny okres zawieszenia spłaty to 10 lat. Wówczas sąd ustala harmonogram spłat i wysokość odsetek. Pamiętaj, że trudna sytuacja materialna może też być przesłanką do rezygnacji z nakładania odsetek.
Zabezpieczenie spłat i dopłat
W przypadku orzeczenia o spłatach i dopłatach sąd może postanowić o ich zabezpieczeniu. W takim przypadku może ustanowić na Twoją rzecz hipotekę na dom lub mieszkanie, które zostały przydzielone drugiej stronie.
Wartość należności będzie zabezpieczona nawet w momencie sprzedaży nieruchomości. Dodatkowo będziesz mógł wystąpić z pismem o wszczęcie egzekucji komorniczej w przypadku braku regulowania zobowiązania.
